De thuiswerkregeling is niet meer weg te denken op de werkvloer. Een wettelijk recht op thuiswerken kennen we niet in Nederland. Veel bedrijven hebben echter tijdens de coronaperiode een regeling op het gebied van thuiswerken ingevoerd. Nu die tijd achter de rug is, willen organisaties andere afspraken maken met het personeel over thuiswerken, waarbij in de regel werknemers weer vaker op kantoor worden verwacht.

Als de ondernemer deze thuiswerkregeling wil wijzigen, ontstaat de vraag of de ondernemingsraad hier een instemmingsrecht heeft in de zin van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR).

Instemmingsrecht op grond van artikel 27 WOR

Een ondernemingsraad (OR) heeft een instemmingsrecht ten aanzien van voorgenomen besluiten tot vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op grond van artikel 27 WOR.

De eerste vraag die de ondernemer zichzelf moet stellen, is of het besluit überhaupt instemmingsplichtig is. Het moet gaan om een regeling. Die regeling moet zien op een voldoende concreet onderwerp met een permanent karakter dat voor een groep personen in de onderneming geldt. Voor primaire arbeidsvoorwaarden geldt geen instemmingsrecht, dit is voorbehouden aan de vakbonden. Ook geldt geen instemmingsrecht ten aanzien van onderwerpen die uitputtend in een cao zijn geregeld.

Uitbreiding bevoegdheid OR

Een punt van aandacht is dat het adviesrecht van de OR uitgebreid kan zijn via een cao of een ondernemingsovereenkomst. Als de OR meerdere malen schriftelijk, ondubbelzinnig en zonder voorbehoud om instemming is gevraagd en de OR heeft hier schriftelijk op gereageerd, kan daarmee stilzwijgend een ondernemingsovereenkomst zijn ontstaan.

Vervolgstappen bij weigering instemming OR

Is sprake van een instemmingsplichtig besluit, dan dient de ondernemer het instemmingstraject op te starten. Na de instemmingsaanvraag en de overlegvergadering(en) moet de OR reageren op de aanvraag. Als de OR niet instemt, krijgt de ondernemer te maken met een patstelling. De ondernemer heeft dan drie opties: (1) afzien van het besluit, (2) het besluit aanpassen of (3) om vervangende toestemming vragen bij de kantonrechter.

Verzoek vervangende toestemming

Wil de ondernemer niet afzien van het besluit of het besluit aanpassen, dan kan de ondernemer vervangende toestemming vragen bij de kantonrechter. De rechter verleent toestemming als de weigering onredelijk is of bij zwaarwegende omstandigheden die het besluit noodzakelijk maken.

Vervangende toestemming wijzigen thuiswerkregeling

In een uitspraak van de Rechtbank Amsterdam van 3 juni 2025 is geoordeeld een thuiswerkregeling of regeling over hybride werken valt onder een regeling op het gebied van arbeidsomstandigheden. Dit is erin gelegen dat de arbeidsomstandigheden bij thuiswerken wezenlijk verschillen van die op kantoor. Bij thuiswerken hoeven de werknemers niet te reizen, ze kunnen het werk flexibel(er) indelen en het creëert een andere werk-privébalans.

De ondernemer, Asus Europe, stelde in deze kwestie dat aan de ondernemingsraad geen instemmingsrecht toekwam, omdat ten tijde van invoering de ondernemingsraad geen gebruik had gemaakt van het instemmingsrecht. Volgens de Rechtbank Amsterdam was dit argument niet relevant. De regeling werd ingevoerd tijdens de coronaperiode, waarbij iedereen werd geadviseerd om zoveel mogelijk thuis te werken.

Van een tijdelijke regeling was volgens de kantonrechter verder geen sprake. De organisatie heeft dit bij invoering nooit zo benoemd, ook niet toen zij aangekondigde dat het personeel weer zou moeten terugkeren naar kantoor. Al zou de regeling wel tijdelijk geweest zijn, zou volgens de Rechtbank alsnog een instemmingsrecht aan de orde zijn, gezien de grote personele gevolgen.

Kort en goed vereist de wijziging van het aantal thuiswerkdagen de instemming van de ondernemingsraad. De kantonrechter heeft in deze kwestie beslist om geen vervangende toestemming te verlenen. Dat de ondernemingsraad instemming weigerde was namelijk niet onredelijk. Relevant was daarbij de gewenste flexibiliteit, de werk-privébalans, het aantal werkplekken dat voldoet aan de arbo eisen en tot slot dat de werknemers thuiswerken uiterst plezierig vinden.

Win tijdig advies in over het instemmingsrecht

De weigering van de ondernemingsraad kan onredelijk zijn of de belangen van de ondernemer kunnen zwaarder wegen. Indien de ondernemingsraad weigert instemming te geven voor het doorvoeren van het besluit, kan de ondernemer naar de kantonrechter stappen om vervangende toestemming te vragen. De kantonrechter weegt dan de belangen tegen elkaar af.

Voor ondernemers is het belangrijk tijdig te onderzoeken of een besluit onderworpen is aan instemming van de ondernemingsraad en tijdig te verzoeken om instemming. Onze specialisten adviseren u graag over het instemmingsrecht, alsook de overige rechten van de ondernemingsrecht.