Kroniek kerstbomenrecht: Welke zaken lagen in 2022 onder de boom?
Vorig jaar ontdekte ik het rechtsgebied kerstbomenrecht. Kerstbomen blijken niet alleen een bron van geluk, er wordt ook het nodige over geruzied. Als ontdekker -en als veilige afleiding op Whamaggedon- aan mij de schone taak de kroniek met jullie te delen. Ter achtergrond: elk zichzelf respecterend rechtsgebied heeft een ‘kroniek’: juristentaal voor een overzicht over wat er afgelopen jaar gebeurde in het rechtsgebied. Duidelijk is dat de kerstgedachte “vrede op aarde” dit jaar niet iedereen bereikte. Het kerstbomenrecht bevat weer de nodige procedures…
Het kerstbomenrecht, hoe zat het ook alweer?
Het kerstbomenrecht beslaat alle uitspraken met daarin het woord kerstboom of een afgeleide daarvan. Dat betekent dat het traditionele rechtsgebieden als privaat-, bestuurs- en strafrecht overstijgt. De kroniekperiode liep dit jaar van 7 december 2021 (ontdekking van het rechtsgebied) tot en met 5 december 2022 (Sinterklaasavond). Dat levert 14 uitspraken op: één in het bestuursrecht, negen in het civiele recht en vier in het strafrecht. Sommige daarvan zijn slechts zijdelings verbonden met het kerstbomenrecht, kerstbomen staan daarin op de achtergrond. Deze kroniekperiode ga ik in op de drie meest vermeldenswaardige uitspraken.
1. Kerstdecoratie en de echtscheiding: wie krijgt de ballen en wie de slingers?
Echtscheidingszaken zijn meestal emotioneel beladen en kunnen lang duren. De eerste uitspraak in deze zaak is van 2 augustus 2017, dus er is al het nodige voorgevallen. In de kern ruziën de exen wat met elkaar af over de verdeling van hun vermogen. Met het oog op het kerstbomenrecht is het belangrijk dat één van de vorderingen over de kerstboomdecoratie gaat. Bij het hof moeten dus drie rechters zich buigen over aan wie de kerstboomdecoratie toekomt. Het hof komt tot de conclusie dat eisende partij niet de beste (kerst)kaarten heeft. De decoratie mag bij de huidige eigenaar blijven.
Relevantie voor het kerstbomenrecht: elkaar het kerstlicht in de ogen gunnen is niet iedereen gegeven. Een rechter is echter bereid de knoop door te hakken. Of je dat moet willen is overigens maar de vraag… Voor de fijnproevers: Hof Arnhem-Leeuwarden, 31 mei 2022 (ECLI:NL:GHARL:2022:4643), rechtsoverweging 5.40 en 5.48.
2. Vrijwilliger valt uit de kerstboom: wie betaalt zijn schade?
De tweede zaak betreft een bijzonder nare samenloop van omstandigheden. Omdat een gemeente niet langer zelf kerstbomen plaatst in dorpskernen, wordt dit overgenomen door een stichting die op vrijwilligers draait. In december 2013 zijn een aantal vrijwilligers bezig met het plaatsen van een kerstboom van ongeveer 6 meter. Eén van de vrijwilligers valt bij het plaatsen uit de boom, met zeer zwaar letsel tot gevolg. Vervolgens ontstaat onenigheid over wie aansprakelijk is voor de (letsel)schade. De procedures daarover lopen tot en met december 2021. De Hoge Raad oordeelt dan dat het cassatieberoep niet inhoudelijk behandeld wordt. Dat betekent dat het eerdere arrest in stand blijft waarin staat dat de (vrijwilligers)stichting voor 75% aansprakelijk is voor de schade.
Het arrest illustreert dat het kerstbomenrecht (helaas) ook letselschade omvat. Pas dus op bij het opzetten van grote kerstbomen en het gebruik van echte kaarsen in de kerstboom. Ongelukken met kerstbomen kunnen grote gevolgen hebben. Voor de fijnproevers: Hoge Raad, 24 december 2021 (ECLI:NL:HR:2021:1953).
3. Bezorging van kerstbomen: de vrachtwagen is gevaarlijker dan de slee van de Kerstman
De laatste zaak betreft een handelsgeschil over de kwaliteit van ontvangen kerstbomen en het aantal geleverde kerstbomen. Het vonnis geeft handvatten waarmee de fijnproever keuzes kan maken voor een boom. Want waar let je nu eigenlijk op als je een boom koopt? Uit de verklaringen van de betrokken (professionele) partijen volgt dat dat zijn:
- het type boom: bijv. fijnspar of Nordmann
- de lengte,
- de (kegel)vorm,
- het ontbreken van gaten,
- de (kale en rechte) onderstam,
- de juiste diameter;
- het transport; en
- het goed ingetouwd aanleveren van bomen.
Het arrest vormt daarmee een brug tussen de theorie en praktijk van het kerstbomenrecht. Tussen de plaats van vertrek en aankomst in het dorp of uw woning kan er het nodige misgaan. In dit geval leek dat overigens te gebeuren bij het transport of de opslag.
Het kerstbomenrecht kent in elk geval met het arrest een klassieker. Het onderwerp van geschil betreft immers een groot aantal kerstbomen. Voor de juridische fijnproevers: Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 15 februari 2022, ECLI:NL:GHSHE:2022:463.
Conclusie
Het kerstbomenrecht staat -net als de kerstman- niet stil. Ook dit jaar waren er weer uitspraken in dit immer uitdijende rechtsgebied. Gelukkig doet het beperkte aantal uitspraken in 2022 vermoeden dat in deze barre tijden de meerderheid van de mensen de kerstboom gebruikt waarvoor deze bedoeld is: een vrolijk rustpunt in de donkere decembermaand. Met die gedachte rest mij verder niets dan u een fijne kerst te wensen.