null

Containerverlies op zee: kapitein aansprakelijk?

Afgelopen februari was het weer raak voor de kust van de Waddeneilanden. Het schip "OOCL Rauma" verloor zeven containers. Nog geen jaar eerder verloor de "Baltic Tern" vijf containers door de storm bij Ameland.

Dit doet denken aan de "MSC Zoe". In januari 2019 verloor dit schip tijdens een storm bij de Waddeneilanden wel 345 containers. Alhoewel een gedeelte van de containers meteen naar de bodem van de Noordzee zonk, spoelden veel containers aan. Daarbij sprongen meerdere containers open door de soms wel 70 meter hoge val van het schip, waardoor een deel van de lading in het milieu terechtkwam.

Aansprakelijkheid kapitein bij verlies van containers

De kapitein kan in zo’n geval aansprakelijk zijn. Aan boord van een schip neemt de kapitein een belangrijke rol in met vergaande bevoegdheden. Dit brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. Zo kan de kapitein - naast de reder - aansprakelijk worden gesteld als tekort is geschoten.

Hoewel de MSC Zoe toont dat de gevolgen van containerverlies enorm kunnen zijn, is het lastig de kapitein te vervolgen of aansprakelijk te stellen. Exemplarisch hierbij is het oordeel van het Openbaar Ministerie in deze zaak.

Het OM concludeerde dat het milieu was verontreinigd, maar dat voor strafrechtelijke vervolging ook schuld nodig was. Daartoe is sprake als het een “zekere mate van onvoorzichtigheid, nalatigheid of onoplettendheid” bij de kapitein betreft. De omstandigheden van het geval zijn doorslaggevend.

De containers sloegen waarschijnlijk overboord, omdat de MSC Zoe de zeebodem raakte tijdens de storm. De containers waren wel volgens de voorschriften gezekerd.

Grote gevolgen voor Waddenzee door ongeluk: geen strafrechtelijk verwijt

Daarmee was voor de kapitein de kous nog niet af. Het OM keek ook naar de gekozen vaarroute. De beslissing van de kapitein om dicht bij de kust te blijven varen in de Duitse bocht riep vraagtekens op. Ook een meer noordelijke route, waar de zee dieper is, behoorde tot de mogelijkheden. Die route was echter net iets langer. Een langere route kost meer stookolie en is dus duurder.

Het OM besloot toch de kapitein niet te vervolgen. Volgens het OM hadden weliswaar andere keuzes gemaakt kunnen worden, maar waren geen normen geschonden en van onzorgvuldig vaargedrag was niet gebleken. De kapitein mocht de kortere vaarroute kiezen. Dat het ongeluk grote gevolgen heeft voor de Waddenzee en het aangrenzende land, is niet voldoende om te kunnen spreken van een strafrechtelijk verwijt. Zonder opzet of schuld koos het OM de vervolging te staken.

OM stelt: geen normen geschonden door kapitein, daardoor niet schuldig

Interessant is dat het OM stelt dat door het niet schenden van de normen de kapitein geen schuld kan worden verweten. De kapitein dient zich aan talloze voorschriften te houden afkomstig uit het nationale- en internationale recht en het bekende goed zeemanschap. Van de kapitein mag worden verwacht dat hij kennis van zaken heeft en dit ook toepast. Het OM meent dat de kapitein ondanks de stormachtige omstandigheden niet de andere, veiligere route had moeten nemen, hoewel daar wat voor te zeggen valt. Het OM kiest echter om niet de beste stuurlui aan wal te spelen.

Een kleine keus van een kapitein kent soms grote gevolgen. Rederijen en hun kapiteins dienen dus hun zaken op het droge te hebben. Dit voorkomt aansprakelijkheid en vervolging.

Heeft u vragen over de maritieme praktijk? Pim van Grieken of de andere specialisten van de marktgroep Haven staan u graag bij. Dit blog is geschreven met dank aan Floris Koppelaar.