Misbruik van de Wob; wetgever en/of rechter?
Misbruik van de Wet openbaarheid van bestuur om dwangsommen te innen of het bestuur onnodig te frustreren zijn veelvuldig in het nieuws. Ook met de nieuwsbrief van Ten Holter Noordam is er de nodige aandacht aan besteed. De lagere rechters deden hun best dergelijk misbruik te bestrijden. Toch was het wachten op de hoogste bestuursrechter, de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Dat deze kritischer werd op wat nu precies een Wob-verzoek is, deed vermoeden dat de Afdeling de uitspraken van de rechtbanken in stand zou laten. Dit vermoeden bleek juist. Ook de wetgever laat inmiddels van zich horen.
De Afdeling doet een langverwachte uitspraak
Op 19 november 2014 deed de Afdeling een uitspraak waaruit volgt dat ook in een bestuursrechtelijke procedure misbruik van recht kon worden opgeworpen met als uitkomst dat de verzoeker niet verder kan met de procedure (zie ook een andere uitspraakop die dag. Hiermee is duidelijk dat de mogelijkheid bestaat dat iemand de Wob kan misbruiken en dat dit dan kan betekenen dat voor deze persoon de bestuursrechtelijke weg wordt afgesneden.
Voor alles een oplossing?
Kan daarmee ieder onwelgevallig verzoek om informatie door de overheid worden afgewezen? Nee, de uitspraken leren dat een behoorlijk dossier moet zijn opgebouwd waaruit blijkt dat sprake is van misbruik. Iemand moet doelbewust gehandeld hebben om vooral de overheid niet tijdig te kunnen laten beslissen. Het moet duidelijk zijn dat het niet ging om de openbaarmaking van de informatie. Dit kan blijken uit een stapeling van procedures en het bewust op verkeerde plekken indienen van verzoeken of 'gerommel' met kenmerken.
Dus toch de wetgever?
Dat maakt dan ook dat de wetgever zich kennelijk genoodzaakt voelt om over te gaan tot het loskoppelen van de Wob met de dwangsom. De Tweede Kamer heeft dit thans in behandeling. Een dergelijke regeling is zowel voorzien in een initiatiefwetsvoorstel (de Wet open overheid) als in een door minister voorgestelde wijziging van de Wob ter voorkoming van misbruik.Dit laatste voorstel is aangeboden aan de Tweede Kamer nu de verwachting is dat de Wet open overheid een langere behandeling tegemoet ziet of het zelfs niet zal halen.
