Suezkanaal geblokkeerd: wat zijn de gevolgen voor ontvangers van lading aan boord van het schip?
Sinds enkele dagen blokkeert het Evergreen Line schip de “Ever Given” het Suezkanaal. Het schip ligt dwars in het kanaal met zowel de voorsteven als de achtersteven in/op de oevers. Voor en achter het schip liggen in het kanaal en voor de noordelijke en zuidelijke ingang inmiddels al meer dan 100 schepen, en dat groeit snel aan: per dag passeren ruim 50 schepen het kanaal. Pogingen het schip vrij te krijgen zijn tot nu toe mislukt, en het kan nog wel dagen of zelfs weken duren voordat de stremming voorbij is. Wat betekent dit voor verschepers en ontvangers van lading aan boord van die schepen? Wij gaan hierbij uit van de toepasselijkheid van de Hague Visby Rules en het Nederlandse recht.
Aansprakelijkheid voor vertragingsschade uitgesloten?
Zolang van schade (nog) geen sprake is zal het om vertragingsschade gaan. Daar staat een vervoerder over het algemeen sterk: weliswaar is de vervoerder verplicht de goederen zonder vertraging te vervoeren (art. 8:379 BW), maar dat is niet van dwingend recht, en in de meeste cognossementen is de aansprakelijkheid voor vertragingsschade dan ook uitgesloten.
Mocht de vertraging aanzienlijk worden, dan kan er in geval van bederfelijke lading natuurlijk wel schade ontstaan. Daarop is de uitsluiting voor vertraging niet van toepassing, en daarvoor kan een vervoeder zich niet vrijtekenen. Hier is sprake van een dwingendrechtelijk aansprakelijkheidsregime. Echter, de vervoerder is niet aansprakelijk in geval van ‘overmacht’. Waar het gaat om lading in andere schepen dan de “Ever Given” lijkt het waarschijnlijk dat de vervoerders van lading in die schepen zich daarop zullen kunnen beroepen. Dat zal waarschijnlijk zelfs gelden voor schepen die nog niet in het Suezkanaal geblokkeerd liggen, want het alternatief zou zijn omvaren om Kaap de Goede Hoop, hetgeen weken zal kosten terwijl nu nog onduidelijk is of de blokkade misschien niet in enkele dagen zal zijn opgeheven.
Nautische fout
Ook voor wat betreft belanghebbenden bij lading aan boord van de “Ever Given” lijkt dit de uitkomst: een andere ontheffingsgrond voor aansprakelijkheid is een ‘nautische fout’: een handeling, onachtzaamheid of nalatigheid van de kapitein, een ander lid van de bemanning, de loods of ondergeschikten van de vervoerder, gepleegd bij de navigatie of de behandeling van het schip (art. 8:383 lid 2 onder a BW); en daar zal waarschijnlijk de oorzaak liggen. Sterker nog: de kosten van het loskrijgen van het schip zouden wel eens kunnen worden omgeslagen over schip en lading, naar de dragende waarden daarvan (zogenaamde averij grosse), zodat wellicht zelfs bijbetaald moet worden. Nu dekt een ladingverzekering die kosten, maar gedoe zal het dan zeker geven.
De conclusie lijkt dus te zijn dat ladingbelanghebbenden c.q. hun verzekeraars de schade zullen moeten dragen die voortvloeit uit een (langdurige) vertraging ten gevolge van de stranding van de “Ever Given”.
Heeft u vragen over transport en logistiek? Neem contact op met Carel van Lynden.