ZZP-er in de haven: zelfstandig of niet?
In de haven zijn veel zelfstandigen zonder personeel. Menig zelfstandig is dat eigenlijk helemaal niet, maar werd ooit voor het blok gezet om zijn werk te behouden of dacht dat de financiële voordelen als zelfstandige groot waren. Dat laatste is niet verwonderlijk als die ZZP-er niet aan ziek worden (onverzekerd) of aan later (geen pensioenopbouw) denkt.
Het is dan ook begrijpelijk dat het kabinet op Prinsjesdag bekend maakte dat zelfstandigen “aan de onderkant” beschermd zullen gaan worden.
De vraag is natuurlijk hoe en wanneer. De ZZP-discussie speelt namelijk al veel te lang. Daarbij zijn er twee facetten, de fiscale en de arbeidsrechtelijke, die ik in dit blog toelicht
Fiscaal
Fiscaal kennen we sinds ruim een halfjaar de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie. Die is te vinden op de website ondernemingsplein.kvk.nl. Deze module is bedoeld voor opdrachtgevers die anoniem een – lange – vragenlijst kunnen invullen over de samenwerking met een zelfstandige. Daaruit rollen drie mogelijke antwoorden:
- de indicatie dat de opdracht door de zelfstandige buiten dienstbetrekking kan worden uitgevoerd;
- de indicatie dat sprake is van een dienstbetrekking;
- een oordeel is niet mogelijk.
De antwoorden hebben geen juridische betekenis. Dat is maar goed ook, want het invullen van de Webmodule heeft ons geleerd dat al snel een dienstbetrekking wordt geïndiceerd. De Webmodule is een pilot die inmiddels geëvalueerd is. Een volgend kabinet zal moeten besluiten of daarmee wordt doorgegaan en welke juridische betekenis de uitkomst van de invuloefening toekomt. Waarbij nog kan worden besloten om de module als voorlichtingsinstrument te gebruiken of om meer zekerheid aan opdrachtgevers te bieden. Voorlopig worden alleen uitwassen op dit gebied door de Belastingdienst aangepakt. De doorsnee opdrachtgever hoeft weinig te vrezen.
Arbeidsrechtelijk: Uber-chauffeurs
Intussen blijft de rechtspraak over de vraag of sprake is van een arbeidsovereenkomst dan wel een overeenkomst van opdracht zich verder ontwikkelen.
Recent besliste de rechtbank in Amsterdam bijvoorbeeld dat Uber-chauffeurs een arbeidsovereenkomst hebben en geen overeenkomst van opdracht zoals Uber met hand en tand verdedigde. De rechtbank concludeerde in deze kwestie dat er tussen Uber en de chauffeurs sprake is van een “moderne gezagsverhouding”. Het al dan niet aanwezig zijn van een gezagsverhouding is het doorslaggevende criterium in zaken als deze. De rechtbank kijkt naar de invulling van de samenwerking. Uber heeft die zo ingericht dat voor de chauffeurs de voorwaarden waarop zij werken niet onderhandelbaar zijn. Zij kunnen bovendien door Uber eenzijdig worden gewijzigd. Het algoritme van de Uberapp bepaalt hoe de ritten worden verdeeld. De app zorgt voor een rating van de chauffeurs. Een lage gemiddelde rating kan zelfs leiden tot verwijdering van het platform waarop de chauffeurs deelnemen. Een hoge gemiddelde rating levert financiële voordelen op voor de chauffeurs. Daarbij kan Uber aan de knoppen van de app draaien en de instellingen wijzigen. Er waren nog meer omstandigheden die in het nadeel van Uber waren. De rechtbank concludeerde fijntjes dat de door Uber zo bepleite ondernemersvrijheid van de chauffeurs in feite afwezig is.
De rechtbank oordeelde dan ook dat de Cao Taxivervoer op de chauffeurs van toepassing is. Als chauffeurs hebben zij ook nog eens recht op de betaling van hun (gemiddelde) overuren als loon tijdens vakantieverlof. Dat oordeelde de rechtbank in Rotterdam recent in een andere kwestie.
Werken met ZZP-ers?
Kortom, als een werkgever in de haven met ZZP-ers werkt of wil gaan werken, is het raadzaam om aan de hand van alle omstandigheden die zich in de samenwerking voordoen te beoordelen of sprake is van een dienstbetrekking (fiscaal) en/of een arbeidsovereenkomst (arbeidsrechtelijk).
Heeft u vragen over een arbeidsovereenkomst als ZZP-er? Neem contact op met Carel van Lynden.