De Nieuwe Regeling 2011, of DNR 2011, bevat de algemene voorwaarden voor adviseurs in de bouw zoals architecten en constructeurs. Het gebruik van DNR is vaak een eis van hun beroepsaansprakelijkheidsverzekeraar. De branchevoorwaarden in DNR bevatten een aantal voor opdrachtgevers ongunstige bepalingen. In dit artikel wordt ingegaan op deze bepalingen en hoe opdrachtgevers met aanvullingen of afwijkingen kunnen zorgen dat DNR beter voor hen uitpakt.
Systematiek van DNR 2011
Ons advies is om met de Model Basisopdracht te werken. Zo wordt duidelijk vastgelegd dat DNR 2011 van toepassing zijn en wat de adviseur aan projectspecifieke werkzaamheden verricht. Ook belangrijke standaardbepalingen en eventuele afwijkingen en aanvullingen worden hierin vastgelegd.
Bij de DNR hoort ook de Standaardtaakbeschrijving Gebouwen DNR-STB (STB). De STB bevat een zeer uitgebreide optionele beschrijving van werkzaamheden die per bouwfase aan een adviseur kunnen worden opgedragen. Het is een hulpmiddel om duidelijk vast te leggen wat de adviseur doet en om betalingen aan te koppelen.
Ongunstige branchevoorwaarden voor opdrachtgevers
De DNR is door de brancheorganisaties van adviseurs geschreven en dus eenzijdig tot stand gekomen met een aantal voor opdrachtgevers ongunstige bepalingen. Voorbeelden daarvan zijn:
Beperking aansprakelijkheid
De DNR staan bekend om een vergaande beperking van de aansprakelijkheid van de adviseur. De adviseur hoeft alleen directe schade te vergoeden (art. 14 lid 1 & 2). Gevolg-, vertragings-, stagnatie- en omzetschade vallen daar dus niet onder.
De hoogte van de schadevergoeding is ook nog gemaximeerd tot eenmaal het honorarium (tot maximaal 1 miljoen euro), tenzij partijen kiezen voor driemaal het honorarium (tot maximaal 2,5 miljoen euro) (art. 15). Let op: deze laatste keuze moet worden vastgelegd in de Basisopdracht.
Deze beperkingen gelden niet als de fout is veroorzaakt door opzet of grove onzorgvuldigheid van de adviseur (art. 17 lid 5). Dat is echter bijna nooit aan de orde.
Korte klacht- en aansprakelijkheidstermijnen
De aansprakelijkheid van de adviseur is niet alleen beperkt in geld, maar ook in tijd. Op grond van de DNR moet de adviseur altijd eerst zelf de gelegenheid krijgen om een fout te herstellen, met een redelijke termijn. Een fout moet bovendien volgens art. 16 lid 1 'binnen bekwame tijd' schriftelijk (!) worden gemeld nadat hij is ontdekt, anders vervalt de claim. De 'bekwame tijd' is kort en wordt hoogstens wat langer door de complexiteit van het probleem. Soms is een deskundigenonderzoek nodig voordat een melding mogelijk is. Bij twijfel dus: aansprakelijk stellen.
Let op: als de fout bij de adviseur gemeld is, blijf dan alert op de vervaltermijn van twee jaar (art. 16 lid 3) vanaf de melding. Als binnen twee jaar geen procedure aanhangig is gemaakt, vervalt de vordering alsnog. Vervaltermijnen zijn absoluut, en kunnen dus niet verlengd worden door stuiting.
Auteursrechten van de adviseur
In de DNR zijn restricties opgenomen ten aanzien van het gebruik, de openbaarmaking, verveelvoudiging, et cetera van het door de adviseur gemaakte ontwerp. Het auteursrecht ligt bij de adviseur. Deze rechten van de adviseur kunnen een probleem vormen als de opdracht voortijdig is beëindigd, maar u wel verder moet met het gemaakte ontwerp. Denk daarbij ook aan BIM en de toegang daartoe, ook voor eventuele nieuwe adviseurs.
Standaard aanvullingen en afwijkingen
Opdrachtgevers kunnen aanvullingen en afwijkingen op de DNR overeenkomen met hun adviseurs, zodat de DNR minder ongunstig uitpakt. Denk onder andere aan:
- het overdragen van het contract aan een andere vennootschap, zoals de aannemer of degene die het project overneemt;
- het mogelijk maken van ontbinding of opzegging waarbij alleen voor het door de adviseur verrichte werk wordt betaald;
- een ruimere aansprakelijkheidsclausule. Onze ervaring is inmiddels dat de verzekeraars van de adviseurs deze afwijkingen - soms tegen een premieverhoging - meestal accepteren.
- betere afspraken over het auteursrecht. Zeker een opdrachtgever die daar kosten voor vergoed, wil het recht hebben om met het ontwerp te doen wat hem goed dunkt. Denk hierbij ook aan het vastleggen van het recht op veranderen, slopen, en dergelijke!
- aanvullend maken van BIM-afspraken. De DNR zegt hier namelijk nog niets over.
- verlengen van termijnen. Een langlopend werk rechtvaardigt langere termijnen.
- laat de adviseur bewijzen dat hij geen fout heeft gemaakt, in plaats van de opdrachtgever. De deskundigheid ligt immers bij de adviseur.
Heeft u vragen over de DNR 2011? Onze specialisten Bouw en vastgoed denken graag met u mee. Wij hebben standaard opdrachtgeversvriendelijke aanvullingen en afwijkingen op de DNR die u gratis bij ons kunt opvragen. Wij helpen u ook graag met andere model contracten en algemene voorwaarden. Denk aan de UAV, UAV-GC en meer. Neem contact op met Hugo Meijer.