Aannemen giften door gemeenteambtenaar voor voetbalreizen reden voor beëindiging van de arbeidsovereenkomst?

De betreffende medewerker is sinds 1 augustus 2001 werkzaam bij de gemeente Rotterdam in de functie van uitvoerder, waarbij hij onder meer verantwoordelijk is voor het begeleiden, sturen en controleren van opdrachten van aannemers. In de zomer van 2017 is naar aanleiding van een signaal van de Belastingdienst door de Rijksrecherche onderzoek verricht bij de gemeente naar mogelijke omkoping van de betreffende ambtenaar door een aannemer waarmee hij veelvuldig contact heeft gehad. De ambtenaar heeft in de periode tussen 2014 en 2018 geld ontvangen van de aannemer dan wel van een van zijn bedrijven.

Naar aanleiding van het onderzoek door de Rijksrecherche is de ambtenaar per 9 juni 2020 geschorst en de toegang tot werklocaties en panden ontzegd. De gemeente heeft een intern integriteitsonderzoek door de Centrale Onderzoekseenheid laten starten en de ambtenaar uitgenodigd voor een gesprek op 15 juni 2020 wegens het aannemen van giften. De ambtenaar heeft een verklaring afgelegd omtrent zijn betrokkenheid bij de vermeende omkoping. Op 29 juni 2020 heeft de gemeente het onderzoeksrapport ontvangen van de Centrale Onderzoekseenheid. In het onderzoeksrapport is opgenomen dat niet kan worden vastgesteld dat de ambtenaar is betrokken geweest bij activiteiten die kunnen duiden op plichtsverzuim. De gemeente is evenmin financieel of in haar imago geschaad. Wel is de ambtenaar niet transparant geweest over het feit dat hij twee keer geld heeft ontvangen van een aannemer, waarmee hij twee voetbalreizen voor een gezamenlijke vriend heeft betaald. Echter, niet is gebleken dat de ambtenaar daar zelf voordeel van heeft gehad.

Op 9 juli 2020 heeft de gemeente aan de ambtenaar gemeld dat aanvullend onderzoek zal worden gedaan door een extern onderzoeksbureau, zijnde een strategisch adviesbureau om gericht onderzoek te doen. Dit adviesbureau heeft geconcludeerd dat er geen nieuwe verdenkingen zijn. De gemeente heeft de kantonrechter vervolgens verzocht de arbeidsovereenkomst te ontbinden wegens primair verwijtbaar handelen (e-grond), subsidiair wegens een verstoorde arbeidsverhouding (g-grond) en meer subsidiair een combinatie van omstandigheden waardoor het van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren (i-grond).

E-grond: ontbinden arbeidsovereenkomst wegens primair verwijtbaar handelen

De kantonrechter is van oordeel dat geen sprake is van verwijtbaar handelen. Er worden inderdaad hoge eisen gesteld aan de integriteit, omdat de ambtenaar werkt voor een overheidsorganisatie. Dit brengt echter niet mee dat een enkele misstap leidt tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst. De ambtenaar heeft een misstap begaan door twee keer geld en ook een kerstpakket van de aannemer in ontvangst te nemen, maar niet is gebleken dat hij er zelf voordeel van heeft gehad. De ambtenaar heeft verklaard dat hij door het aannemen van geld slechts een vriend wilde helpen. Voorts was het niet verboden om kerstattenties in ontvangst te nemen van relaties van de gemeente. Dat de ambtenaar zelf niet heeft gemeld dat hij geld heeft aangenomen, is volgens de kantonrechter onhandig en niet correct, maar leidt niet tot ernstig verwijtbaar handelen.

G-grond: ontbinden arbeidsovereenkomst wegens verstoorde arbeidsverhouding

Ook is de kantonrechter van oordeel dat de arbeidsovereenkomst niet kan worden ontbonden wegens een verstoorde arbeidsverhouding. De gemeente heeft uitsluitend oog gehad voor beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens integriteitsschending en heeft zelf niks ondernomen om de vertrouwensbreuk te herstellen. Bovendien heeft de ambtenaar zich gerealiseerd dat hij fout zat. De gebeurtenissen hebben vier jaar geleden plaatsgevonden en nadien hebben zich geen feiten of omstandigheden voorgedaan waardoor kan worden geconcludeerd dat sprake is van een ernstige en duurzame verstoring van de arbeidsverhouding.

I-grond: ontbinden arbeidsovereenkomst wegens combinatie van omstandigheden (cumulatiegrond)

Volgens de kantonrechter is ook geen sprake van een combinatie van omstandigheden waardoor van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren. De gemeente stelt als overheidswerkgever het vertrouwen in de ambtenaar te hebben verloren wegens een integriteitsschending. Er is echter geen sprake is van een situatie die ernstig genoeg is dat ontbinding van de arbeidsovereenkomst gerechtvaardigd is. Ook niet indien de handelingen die de ambtenaar worden verweten in onderlinge samenhang worden bezien met het verlies van vertrouwen van de gemeente in de ambtenaar. Een minder vergaande maatregel, zoals een officiële waarschuwing, was mede gelet op het feit dat de ambtenaar al twintig jaar in dienst is meer passend geweest.

Uit deze uitspraak volgt dat het begaan van een enkele misstap van een ambtenaar niet direct hoeft te leiden tot een ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Daarbij liet de kantonrechter meewegen dat de ambtenaar zich ervan bewust is dat hij niet transparant had gehandeld door niet bij de gemeente te melden dat hij geld en een kerstpakket van een aannemer had aangenomen en de gebeurtenissen vier jaar geleden hadden plaatsgevonden. Hoewel er hoge eisen aan de mate van integriteit van ambtenaren wordt gesteld, was het aan de ambtenaar gemaakte verwijt in deze casus dus nog geen grond om de arbeidsovereenkomst te ontbinden.

Heeft u vragen over ontslaggronden en het beëindigen van de arbeidsovereenkomst van een ambtenaar? Neem contact op met arbeids- en ambtenarenrechtadvocaat Bob de Bruijn.

Dit blog is geschreven door Dionne Barthel en Bob de Bruijn.