Aansprakelijkheid bij bewaarneming

Knowfort gaf in 2015 expeditie- en opslagbedrijf Wim Bosman de opdracht een partij demomateriaal op te slaan. Het betrof een innovatieve verpakkingsfolie met een hoge waarde die uniek en niet op korte termijn vervangbaar is. 

Wim Bosman nam de verpakkingsfolie in opslag in haar loods op het Chemelot terrein die zij huurde van Sitech. Sitech had het onderhoud van de loods uitbesteed aan AAFM die op haar beurt Verkoelen inschakelde om twee nieuwe lagen dakbedekking aan te brengen. Daarbij werkte Verkoelen met “open vuur”, gasbranders waarmee de dakbedekking werd “vastgelijmd”.

Er brak brand uit in de loods en de verpakkingsfolie ging geheel verloren. Knowfort sprak Wim Bosman als bewaarnemer aan voor de schade die daardoor was ontstaan, zowel aan de goederen zelf alsook de gevolgschade. Die laatste bestond uit gemiste kansen om dit innovatieve verpakkingsmateriaal aan de man te brengen.

Wim Bosman (althans naar ik aanneem haar verzekeraars) wees de schade af op grond van overmacht.

Deze zaak is in twee instanties berecht, eerst door de rechtbank, daarna door het hof maar in beide gevallen is de uitkomst dezelfde.

De rechter constateert dat Wim Bosman in principe aansprakelijk is voor de schade van Knowfort: de bewaarnemingsovereenkomst verplicht immers tot een resultaat. De bewaarnemer dient de door de bewaargever in bewaring gegeven goederen in dezelfde staat uit te leveren als de staat waarin hij de goederen in ontvangst heeft genomen. Hetzelfde geldt overigens voor vervoerovereenkomsten: “goed erin, goed eruit”. Niet nakoming van die verplichting leidt tot een zogenaamde tekortkoming. Vroeger noemden wij dat simpelweg wanprestatie.

Wim Bosman beriep zich echter op een niet toerekenbare tekortkoming, ofwel overmacht. Daarin gaat de rechter mee. De oorzaak van de brand kan Wim Bosman niet worden toegerekend. 

Aan de hand van getuigenverklaringen en expertiserapporten stelt de rechter vast dat die oorzaak hoogstwaarschijnlijk in de dakdekkerswerkzaamheden was gelegen. Wim Bosman had als huurder niets te maken met het onderhoud aan de loods, was niet betrokken bij de keuze van Verkoelen als dakdekker en wist ook niet dat die de nieuwe dakbedekking met “open vuur” zou worden vastgelijmd.

Knowfort had het demomateriaal kennelijk niet verzekerd want zij voerde nog aan dat Wim Bosman de goederen passend had moeten verzekeren. Door dat niet te doen had zij haar zorgplicht ten opzichte Knowfort geschonden en zou dus langs die weg alsnog aansprakelijk moeten worden bevonden. Het stellen van een zorgplicht lijkt overigens steeds vaker vanuit het bank- en medische recht over te waaien naar andere gebieden.

De rechter gaat daar echter niet in mee. Wim Bosman was door Knowfort niet vooraf geïnformeerd over de (hoge) waarde van het demomateriaal en dat het uniek en niet op korte termijn vervangbaar was. Daarnaast had Wim Bosman in haar algemene voorwaarden de in de logistiek gebruikelijke voorwaarde staan dat zij de goederen alleen verzekert op uitdrukkelijke instructie van de opdrachtgever. Wim Bosman had haar zorgplicht, zo deze als gold, dan ook niet geschonden.

Goed verzekeren is het halve en soms ook het hele werk in de logistieke keten. Zie ook de problemen die veel ladingbelanghebbenden momenteel hebben met hun zendingen aan boord van de “Ever Given” die zich door wellicht te creatieve navigatie in de oever van het Suez-kanaal boorde. De eigenaar van het schip heeft zogenaamde averij-grosse verklaard hetgeen inhoudt dat ook de ladingbelanghebbenden moeten bijdragen aan vergoeding van de gevolgen van deze stranding waaronder de bergingskosten. Als zij voor hun aandeel geen garantie stellen krijgen zij simpelweg hun lading niet. Dat soort garanties pleegt door de ladingverzekeraar gesteld te worden maar als men niet verzekerd is zal de ladingeigenaar dat uit eigen zak moeten financieren. Een extra tegenslag, naast de (vertragings)schade die de ladingeigenaren al hebben geleden in deze zaak.