Bankbeslag (ook wel: beslag, conservatoir beslag of derden beslag) is een procedure die bedoeld is om zaken van waarde veilig te stellen tijdens of vóór een rechtszaak. Omdat de wederpartij niet vooraf geïnformeerd wordt – die zou anders waardevolle zaken kunnen verdoezelen – gelden strenge regels voor beslag. Voor het leggen van beslag (i) is toestemming van de rechter nodig, en (ii) het verzoek om beslag te mogen leggen (een zogenaamd ‘verzoekschrift’) mag alleen door een advocaat worden ingediend. Het meest voorkomende verzoek is om beslag te mogen leggen op bankrekeningen, maar alles van waarde kan beslagen worden: huizen, loon, auto’s, etc.
Bekijk in dit stappenplan hoe een rechtszaak bij beslag gemiddeld verloopt. Klik op de stappen aan de linkerkant van deze pagina om door de pagina heen te scrollen en meer uitleg te krijgen bij elke stap.
Stap 1 - Verzoek toestemming voor beslag bij rechtbank
Om beslag te leggen is toestemming nodig van de voorzieningenrechter. Dit verzoek(schrift), het zogenaamde beslagrekest, bevat een uiteenzetting van de feiten en omstandigheden van de zaak en vervolgens het verzoek tot het leggen van beslag onder een bank(rekening). In het verzoek moet toegelicht worden waarom het leggen van (bank)beslag in de huidige omstandigheden noodzakelijk is. Het verzoekschrift moet uiteindelijk worden ingediend door een advocaat.
Stap 2a - Verlof
Maximaal één dag nadat het verzoek tot toestemming is ingediend, bericht de rechtbank of zij verlof (lees: toestemming) verleent voor het leggen van beslag. De rechtbank heeft de mogelijkheid om eerst verdere toelichting te verzoeken, voordat zij een beslissing over het beslagrekest neemt. Ook kan de rechtbank ervoor kiezen voor slechts een deel van het gevorderde bedrag toestemming te geven.
Stap 2b - Geen verlof
Maximaal één dag later bericht de rechtbank of zij verlof (lees: toestemming) verleent voor het leggen van beslag. Als de rechtbank geen verlof verleent, kan ervoor worden gekozen een nieuw – uitgebreider - verzoek in te dienen, maar dan worden alle kosten hiervoor opnieuw gemaakt.
Stap 3 - Deurwaarder
Zodra het verlof is ontvangen, wordt het door de advocaat doorgestuurd aan een deurwaarder. De deurwaarder is de partij die het beslag daadwerkelijk legt. De deurwaarder is dus de ‘uitvoerende’ partij.
Stap 3a - Deurwaarder legt beslag
De deurwaarder legt het beslag. Dit gebeurt bij beslag meestal digitaal (achter het bureau van de deurwaarder). De advocaat ontvangt een afschrift van de beslaglegging, een zogenaamd ‘beslagexploot.’
Stap 3b - Deurwaarder bezorgt beslagdocumenten bij betrokkene
De deurwaarder bezorgt de beslagdocumenten aan de wederpartij. Hierdoor raakt de betrokkene ook op de hoogte van (de redenen voor) het gelegde beslag. Als het beslag effectief is, is de wederpartij overigens meestal ook al door de bank geïnformeerd.
Stap 3c - Bank legt verklaring af
Nadat het beslag door de deurwaarder is gelegd, moet de bank een zogenaamde derdenverklaring afleggen. Dit gebeurt in de regel binnen 14 dagen nadat het beslag is gelegd. In deze derdenverklaring meldt de bank of het beslag ‘doel heeft getroffen’. De bank schrijft op of, en zo ja welk, bedrag op de bankrekening stond ten tijde van het beslag. Als er een negatief saldo op de rekening staat of de wederpartij geen rekeninghouder is, laat de bank dat ook weten. In dat geval heeft het beslag géén ‘doel getroffen.
Stap 4 - Dagvaarding bezorgen (eis in de hoofdzaak)
Om het beslag in stand te houden moet een rechtszaak gestart worden. Zo’n procedure start meestal met een dagvaarding. Dat is een oproepingsbrief waarin de betrokkene wordt opgeroepen om voor de rechtbank te verschijnen. In de dagvaarding leg je (als eisende partij) uit wat er aan de hand is en wat die van de betrokkene wil. Dit verhaal moet zoveel mogelijk worden onderbouwd met bewijs. De dagvaarding moet uiterlijk 14 dagen nadat het eerste beslag is gelegd worden bezorgd bij de betrokkene. Dit gebeurt door de deurwaarder.
Stap 4a - Afschrift dagvaarding naar bank
Binnen 8 dagen nadat de dagvaarding bij de betrokkene is bezorgd, moet een afschrift van de dagvaarding ook bij de bank worden bezorgd. De bank is dan ook op de hoogte van de vordering. Als de dagvaarding niet tijdig wordt bezorgd, vervalt het beslag.
Stap 5 - Zie vervolg: Verloop Rechtbank
Ook de behandeling van de dagvaarding en het verloop van de rechtszaak bij de burgerlijke rechter hebben wij stapsgewijs uitgelegd.