(Non)conformiteit bij de koop van een motorjacht
Watersport is mede door de corona perikelen weer populair: er worden veel meer plezierschepen verkocht. Maar wat zijn de gevolgen als blijkt dat een jacht (verborgen) gebreken heeft? Kan een koopcontract dan nog ontbonden worden, ook al gaf het contract geen enkele vorm van garantie? In dit blog gaat Gijs Noordam in op een zaak die weliswaar dateert van voor het uitbreken van de coronacrisis, maar toont dat de koper van een jacht met (verborgen) gebreken toch meer beschermd is dan men zou denken.
Ontbinden koop op grond van gebreken
Koper koopt in 2017 van verkoper een snelle motorboot voor EUR 56.000 waarbij de verkoper zich laat bijstaan door een makelaar. Het schip wordt aangeprezen met o.m. “eerste eigenaar, origineel in Nederland geleverd, voorzien van de meest gewilde motoren met slechts 410 draaiuren en onderhoud van de motoren en techniek vanaf dag 1 door hetzelfde jachtservicebedrijf”.
Na een proefvaart van 30 minuten tekent de koper een koopovereenkomst. Deze vermeldt dat het jacht wordt geleverd en aanvaard in de staat waarin het zich bij het sluiten van het koopcontract bevindt en dat verkoper en makelaar geen enkele vorm van garantie geven.
Bij de levering van het jacht tekent de koper een verklaring van oplevering waarin staat dat het schip conform de koopovereenkomst is geleverd. Tijdens de vaart naar de nieuwe thuishaven spelen de motoren en techniek echter zodanig op dat het jacht naar een noodhaven moet worden afgesleept.
Een door de koper ingeschakelde expert komt met een waslijst aan gebreken aan het jacht op grond waarvan de koper de koop buitengerechtelijk ontbindt en de koopprijs terugvordert. De verkoper wil daar gezien bovengenoemde clausules niet aan meewerken waarna de zaak bij de rechter belandt.
Beroep op (non)conformiteit afgewezen
Op het eerste gezicht lijkt dit een kansloze zaak voor de koper die zich beroept op de zog. (non) conformiteitsregel ex art. 7:17 lid 1 BW. Immers, hij kocht “as is, where is”, zonder enige garantie en accepteerde de levering zonder enig voorbehoud!
Die non-conformiteitsregel komt er kort gezegd op neer dat een afgeleverde zaak niet aan de overeenkomst beantwoordt.
De rechter geeft een samenvatting van wat daaronder op grond van de wet en de rechtspraak moet worden verstaan. Er is sprake van non-conformiteit als de zaak, mede gelet op de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper daarover heeft gedaan, niet de eigenschappen heeft die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten. De koper mag de eigenschappen verwachten die voor een normaal gebruik nodig zijn en waaraan hij niet hoeft te twijfelen. Daarbij moet rekening gehouden worden met alle omstandigheden van het geval, een toverformule die ons hoogste rechtscollege, de Hoge Raad, in veel gevallen toepast.
De rechter constateert op grond van bovengenoemde feiten dat de koper de koopovereenkomst terecht heeft ontbonden nu de verkoper niet een motorjacht heeft geleverd met de eigenschappen die de koper mocht verwachten. Wanprestatie dus van de verkoper.
Natuurlijk moest de koper wel rekening houden met enig onderhoud aan een schip van 18 jaar oud maar hij mocht op zijn minst verwachten dat hij een motorjacht kocht dat snel en veilig zou varen. Die verwachting was gewettigd op grond van de informatie uit de advertentie over het onderhoud en het geringe aantal draaiuren van de motoren, de goed verlopen proefvaart en de geruststelling van de scheepsmakelaar die er steeds bij betrokken was.
Op grond van de expertiserapporten die de koper (achteraf) liet opmaken oordeelt de rechter dat de geconstateerde ernstige gebreken al aanwezig waren op het moment van levering.
Voetstootse levering?
In zijn verweer gooit de verkoper het nog over de boeg van de voetstootse levering. Bij een dergelijke levering is een verkoper nauwelijks meer aan te spreken en accepteert de koper alle bekende en onbekende gebreken. De beperkende clausules in de koopovereenkomst en de verklaring van oplevering spreken wat dat betreft duidelijke taal, meent de verkoper. De rechter is daar kort over: er wordt in die documenten niet uitdrukkelijk gesproken over voetstootse levering dus dit verweer gaat niet op. De clausules zijn daarvoor te algemeen, zeker gezien de mededelingen in de verkoopbrochure over onderhoud en geringe draaiuren van de motoren.
Vergoeding van schade
Nu de koopovereenkomst terecht werd ontbonden is de verkoper op grond van art. 6:277 BW gehouden de daardoor door de koper geleden schade te vergoeden. Dat betreft bijv. de kosten van liggelden en stallingskosten want die had de koper niet hoeven te maken als de verkoper het motorjacht direct na ontbinding had teruggenomen. Dat geldt ook voor transportkosten, werkzaamheden aan het motorjacht en vooral de expertisekosten. Reparatiekosten worden afgewezen nu het motojacht als gevolg van de ontbinding wordt teruggeleverd.
Conclusie
De koper van een schip met gebreken lijkt beter beschermd te worden dan men zou verwachten. Een wervende verkoopbrochure en geslaagde korte proefvaart zijn volgens deze uitspraak voldoende om eigen onderzoek door middel van bijv. een aankoop expertise en de daarmee verbonden kosten overbodig te maken.
Het bijzondere hiervan is dat de achteraf door de koper gemaakte expertisekosten alsnog voor rekening van de verkoper komen. Had de koper vóór aankoop of levering zelf een dergelijk onderzoek laten doen dan had hij de kosten daarvan waarschijnlijk zelf hebben moeten dragen, ook al zou hij op grond daarvan bedankt hebben voor de koop.
Rechtbank Midden-Nederland 24 januari 2020, NL 19.2112, Schip & Schade 2021/45