Onder de radar – AIS uitzetten een strafbaar feit
AIS (Automatic Identification System), is een transponder-veiligheidssysteem aan boord van schepen waardoor schepen elkaar kunnen herkennen. Het te allen tijde operationeel aan boord hebben van een AIS systeem is voor schepen met een waterverplaatsing van meer dan 300 ton dwingend voorgeschreven onder SOLAS (Safety of Life at Sea) voorschrift V/19, internationale regelgeving van het VN-orgaan IMO (International Maritime Organization). Voor vissersschepen met een lengte van meer dan 15 meter geldt dezelfde verplichting (art. 3a van de Visserijwet 1963 jo. Verordening (EG) nr. 1224/2009 van de Raad van 20 november 2009). Het niet aan hebben van de AIS is een strafbaar feit, maar toch zetten olietankers het systeem steeds vaker uit.
Visser krijgt boete voor uitzetten AIS
Van vissersschepen wisten we al dat het regelmatig voorkomt dat de AIS wordt uitgezet, bijvoorbeeld om andere vissers niet te laten weten waar wordt gevist, maar ook om niet gezien te worden wanneer wordt gevist waar dat niet mag. Op 30 januari 2020 verweerde een visser zich voor het Gerechtshof Arnhem tegen een opgelegde boete met een beroep op privacy (bedrijfsgevoelige informatie zou zo op openbare websites als Marine Traffic zichtbaar zijn). Het Hof overwoog dat uitzonderlijke omstandigheden in een individueel geval kunnen meebrengen dat een handeling die door de wetgever strafbaar is gesteld, desondanks gerechtvaardigd is. Er moet dan sprake zijn van een noodtoestand, die noodzaakt om een keus te maken uit onderling strijdige plichten en belangen, waarbij de meest zwaarwegende wordt gekozen. Dat ging in deze omstandigheden uiteraard niet op (ECLI:NL:GHARL:2020:622). De AIS moet gewoon aanstaan.
Olietankers zetten AIS steeds vaker uit op zee
Met de sanctiemaatregelen van de VN, Europa, UK en de VS (waardoor de olie-industrie van landen als Venezuela, Iran, Noord-Korea en nu ook Rusland wordt getroffen) komt het steeds vaker voor dat olietankers op zee hun AIS uitzetten. Bij onderzoek gaat het dan bijna altijd om tankers die in strijd met de sanctiemaatregelen olie uit (of naar) die landen vervoeren. Omdat schepen natuurlijk nog wel via satellieten kunnen worden gevolgd, wordt door bijvoorbeeld Lloyds List (maar ongetwijfeld ook door sanctieautoriteiten in met name de VS) in kaart gebracht welk schip, wanneer en waar in strijd met die maatregelen handelt. De schepen en reders worden dan op sanctielijsten gezet. Reders van schepen die enkel varen tussen de gesanctioneerde landen en landen die de sancties niet erkennen, trekken zich daarvan niet veel aan. En door ondoorzichtige eigendomsstructuren is het niet altijd eenvoudig om de belangen achter de schepen te ontwaren. Maar dat is voor een volgend blog.
Duidelijk is dat het uitzetten van de AIS een groeiend probleem is, wat de veiligheid op zee ook niet ten goede komt.
Heeft u vragen over deze uitspraak? Neem contact op met Carel van Lynden.
Tijdens onze Havenweek 2022 publiceerden wij drie interviews met Niels Groenewold over alternatieve en herbruikbare brandstoffen, (Rijks)havenmeester René de Vries over de energietransitie en Saskia Kunst van Switch2, over waterstofproductie op zee. Daarnaast publiceerden onze specialisten een aantal blogs over aansprekende actuele ontwikkelingen. U bekijkt de interviews en blogs op deze pagina.
