Ontslag op staande voet gemeenteambtenaar
De gepubliceerde uitspraken over ambtenaren die sinds 1 januari 2020 onder het ‘normale’ arbeidsrecht vallen (de zogenaamde Wnra-ambtenaren) beginnen op gang te komen. De Kantonrechter Groningen had op 26 maart 2020 de primeur met de eerste (gepubliceerde) Wnra-uitspraak. Onlangs heeft de Kantonrechter Den Haag beslist dat het aan een ambtenaar van de gemeente Den Haag gegeven ontslag op staande voet terecht is gegeven. Wat was hier aan de hand?
Feiten
De werknemer is op 1 juni 2010 in dienst getreden bij de gemeente Den Haag en is werkzaam in de functie van controller. Op 23 december 2019 ontving een medewerker van de Handhavingsorganisatie via het door de gemeente gebruikte administratieve systeem “Oracle” het verzoek van de werknemer om een factuur van ZSN Advies & Beheer (hierna: “ZSN”) ter hoogte van EUR 72.585,48 goed te keuren. Omdat ZSN onbekend was, zijn medewerkers van de gemeente verder in het administratieve systeem gaan zoeken. Zij hebben vervolgens nog een aantal bedrijven aangetroffen, dat zij als verdacht hebben aangemerkt. Daarop heeft de afdeling Internal Audit op 30 december 2019 een “quick scan” laten uitvoeren naar de specifieke facturatie in relatie tot het aanvragen van betalingen aan een viertal leveranciers in verband met mogelijke onregelmatigheden.
Naar aanleiding van deze “quick scan” heeft de gemeente op 8 januari 2020 besloten een integriteitsonderzoek naar de werknemer te starten. Het onderzoek is uitgevoerd door Hoffmann Bedrijfsrecherche B.V. (“Hoffmann”). Op 3 maart 2020 heeft Hoffmann een rapport uitgebracht, waaruit blijkt dat de werknemer zich schuldig heeft gemaakt aan meerdere integriteitsschendingen. De werknemer heeft een actieve rol gehad in het inkoop- en facturatieproces, terwijl dit geen onderdeel is van zijn werkzaamheden in de functie van financial controller en hij hiervoor ook geen mandaat heeft. Het totale bedrag waarin de werknemer bemoeienis had en dat is betaald door de gemeente aan de bedrijven bedraagt mogelijk EUR 1.778.362,22. Op 4 maart 2020 is de werknemer door de gemeente op staande voet ontslagen.
De werknemer is het hier niet mee eens en vecht het ontslag aan.
Oordeel kantonrechter
Naar het oordeel van de kantonrechter is het ontslag op staande voet rechtsgeldig. Daartoe wordt het volgende overwogen.
Als (financieel) controller is de werknemer niet bevoegd om facturen in het systeem in te voeren, goed te keuren of uit te laten betalen. Hoewel hij hiertoe geen mandaat had, was de werknemer toch in de gelegenheid om in bepaalde gevallen facturen goed te keuren. Voorts zorgde de werknemer er in voorkomende gevallen voor dat hij de inkooporder voor leveranciers aanmaakte, zodat hij de facturen zelf kon fiatteren. De werknemer kon op deze wijze buiten bemoeienis van de lijn om, facturen accorderen.
Uit het onderzoek van Hoffmann volgt dat sinds 2013 door een twaalftal bedrijven in totaal een bedrag van EUR 1.778.363,33 aan de gemeente is gefactureerd. Het gaat daarbij om 58 facturen. Voor deze facturen zijn (deels) géén werkzaamheden verricht. De werknemer heeft bij het opstellen, de verwerking en de betaling van al deze facturen een (sleutel)rol gespeeld door een bedrijf als nieuwe leverancier op te voeren, facturen te laten inboeken, facturen te fiatteren of collega’s daartoe opdracht te geven. De gemeente heeft dit in haar verweerschrift nader geconcretiseerd wat betreft de facturen van een aantal van die twaalf bedrijven.
Voorts heeft de gemeente gewezen op de bevindingen van Hoffmann wat betreft de onderlinge verbanden tussen verschillende van de bedoelde twaalf bedrijven en de verbanden tussen de bedrijven en de werknemer. Zeven van die bedrijven zijn gevestigd (geweest) op het adres van de buurman van de werknemer.
De kantonrechter oordeelt dat de werknemer onvoldoende gemotiveerd de stelling van de gemeente heeft weersproken, dat tegenover voor het overgrote deel van de bedoelde 58 facturen die zijn verstuurd door en betaald aan de twaalf bedoelde ondernemingen, geen tegenprestatie heeft gestaan van deze bedrijven. De gemeente heeft immers gemotiveerd gesteld dat er slechts drie of vier prestatieverklaringen aanwezig waren. Ook waren de bedrijven onbekend binnen de gemeente.
De conclusie is dat vaststaat dat verschillende bedrijven facturen hebben ingediend bij de gemeente en betaald hebben gekregen, terwijl daarvoor geen prestaties zijn geleverd, zodat in zoverre sprake is van valse facturen. De werknemer heeft te dienaangaande een actieve rol vervuld, die zijn functie als controller te buiten ging.
De kantonrechter acht het aannemelijk dat de werknemer onder valse voorwendselen ervoor heeft zorggedragen dat verschillende valse facturen zijn gemaakt, ingediend bij en/of een rol heeft gehad bij het betalen van de facturen door de gemeente, terwijl wat betreft die facturen geen (volledige) prestaties waren geleverd. Dit heeft geleid tot grote schade bij de gemeente. De werknemer heeft hiermee in strijd gehandeld met de interne werkprocessen en de gedragscode van de gemeente. Hij heeft bij zijn handelen misbruik gemaakt van zijn positie van controller en het vertrouwen dat de gemeente en haar medewerkers in de werknemer stelden. De werknemer heeft de ambtelijke integriteit geschonden.
De conclusie is dan ook dat de kantonrechter een dringende reden voor het ontslag op staande voet aanwezig acht. Het verzoek van de werknemer tot vernietiging van het ontslag wordt dan ook afgewezen.
Afsluitend
In deze uitspraak wordt expliciet verwezen naar de ambtelijke integriteit. Evenwel is de stellige inschatting dat de kantonrechter met een verwijzing naar de integriteit van een werknemer in het algemeen ook wel zou hebben geoordeeld dat het ontslag op staande voet rechtsgeldig is gegeven.
Steeds meer komt de gepubliceerde Wnra-rechtspraak op gang. De rechtspraak die gepubliceerd wordt, zullen wij u onder de aandacht blijven brengen.