De nieuwe Wet bescherming klokkenluiders treedt binnenkort in werking
De Wet bescherming klokkenluiders (WBK) is op 24 januari 2023 aangenomen door de Eerste Kamer en treedt naar verwachting op korte termijn in werking. Deze wet vervangt de sinds 1 juli 2016 bestaande Wet Huis voor Klokkenluiders (WHvK). Grote werkgevers (250 en meer werknemers) moeten direct op de datum van inwerkingtreding van de WBK voldoen aan deze nieuwe klokkenluidersregeling. Kleine werkgevers (50-250 werknemers) uiterlijk op 17 december 2023.
Een volgende regeling ligt op de deurmat: die voor het instellen van een vertrouwenspersoon. Het op 7 oktober 2020 ingediende Wetsvoorstel tot wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet (ArboW) in verband met het verplicht stellen van een vertrouwenspersoon (VP) staat na nota van wijziging op 23 december 2022 gepland voor plenaire behandeling in de Tweede Kamer.
Klokkenluiders beter beschermd met nieuwe Wet bescherming klokkenluiders
Op basis van de (oude) WHvK zijn werkgevers met meer dan 50 werknemers verplicht een interne regeling te hebben om meldingen te kunnen doen van vermoedens van misstanden binnen hun organisatie. De melders van dergelijke vermoedens moeten rekenen op bescherming tegen benadeling ten gevolge van zo’n melding. Duidelijk werd dat de bescherming van klokkenluiders moest verbeteren. Ook moest de sinds 23 oktober 2019 daarvoor geldende Europese richtlijn (EuRlij) worden geïmplementeerd. Dat is nu gebeurd: eerst door het aannemen van het wetsvoorstel WBK met amendementen door de Tweede Kamer op 20 december 2022, vervolgens door het aannemen hiervan door de Eerste Kamer op 24 januari 2023.
Wijzigingen nieuwe meldingsregeling
De nieuwe meldingsregeling heeft de volgende wijzigingen:
- aanvullende eisen interne meldingsprocedure
- uitbreiding begrip ‘misstand’
- mogelijkheid direct externe melding
- eisen voor externe meldwegen
- uitbreiding maatregelen ter bescherming tegen benadeling
- openstelling interne meldingsregeling voor derden en sancties.
Wat betekent dat mogelijk voor u?
De Wet op de ondernemingsraden (WOR) bepaalt (artikel 27 lid 1 sub m) dat de ondernemingsraad (OR) instemmingsrecht heeft voor wijziging, vaststelling of intrekking van een klokkenluidersregeling. De WOR wordt gewijzigd, zodat ook een personeelsvertegenwoordiging (PV) een dergelijk instemmingsrecht heeft. Mocht u geen OR of PV hebben, heeft u de toestemming nodig van meer dan de helft van het personeel. Dat geldt niet als u verplicht bent tot het instellen van een OR (bij 50 of meer werknemers) of PV (bij 10 tot 50 werknemers op verzoek) en desondanks geen OR of PV is ingesteld. Dan kan niet worden volstaan met dergelijke vervangende instemming van de meerderheid van de werknemers. Dan ligt het alsnog instellen van een OR of een PV voor de hand.
Voor wie geldt de nieuwe meldingsregeling?
Publieke werkgevers (waaronder de rijksoverheid, gemeenten, provincies, waterschappen en publiekrechtelijke zelfstandige bestuursorganen) moeten sinds 17 december 2021 voldoen aan de eisen van de EuRlij. Private werkgevers met 250 of meer werknemers moeten met ingang van de inwerkingtreding van de WBK direct voldoen aan deze nieuwe meldingsregeling. U als ondernemer dient op dat moment dus de interne regeling van uw onderneming te hebben aangepast. Kleine werkgevers met 50-249 werknemers hebben daarvoor de tijd tot uiterlijk 17 december 2023. Zorg dus tijdig voor inschakeling van uw medezeggenschapsorganen.
Wat kunt u nu al doen?
Check en pas uw interne meldingsregeling aan. Stel uw OR of PV in. En: voer een goed en vertrouwelijk gesprek met een externe vertrouwenspersoon ter ondersteuning van u en uw mensen in uw zakelijke omgeving. Uw bemensing is immers uw werkkapitaal. Wees zuinig daarmee. En tot slot: neem tijdig contact op met ons, Ten Holter Noordam advocaten.
Heeft u vragen over de Wet bescherming klokkenluiders of wilt u meer over dit onderwerp weten? Neem dan contact op met Margot van Olden, advocaat Personen-, familie- en erfrecht & mediation en vertrouwenspersoon.
