Mogelijkheden tot het vergaren van bewijs

Het is mogelijk om:

1.              inzage in bepaalde bescheiden te vorderen in of buiten een procedure (artikel 843a Rv), 

2.              daarnaast  kan ook inzage in verloren geraakte bescheiden worden gevorderd (artikel 843b Rv).

3.              indien een derde niet meewerkt aan de inzage, kan ook beslag worden gelegd op het bewijs om te voorkomen dat het wordt vernietigd. 

4.              Ook is het mogelijk getuigen te verhoren voorafgaand of tijdens een procedure om meer inzicht te krijgen in de kansen in een procedure én om bewijs veilig te stellen bij bijvoorbeeld ouderdom van de getuigen. 

Naast deze mogelijkheden, kan er ook een deskundigenonderzoek plaatsvinden of een bezichtiging door de rechte van de plaats waar de oorzaak van het geschil zichtbaar is. Deze mogelijkheden worden in deze blog echter niet nader uitgelegd.

Het is mogelijk - zowel in als buiten een procedure - inzage, afschrift of uittreksel te vorderen van bepaalde bescheiden door een verzoekschrift/dagvaarding in te dienen bij de rechtbank. Voor het vorderen van inzage moet er

1.              sprake zijn van een rechtmatig belang; 

2.              het moet gaan om bepaalde bescheiden; en 

3.              de bescheiden moeten zien op een juridische verhouding tussen partijen waar de eisende partij onderdeel van uit maakt. Het is om die reden mogelijk (een kopie van) bepaalde bescheiden bij de wederpartij of een andere derde op te vragen of in ieder geval inzage te krijgen in deze bescheiden. Hierbij is wél noodzakelijk dat voldoende kan worden gespecificeerd om welke stukken inzage wordt gevraagd. 

De wederpartij/derde heeft de mogelijkheid verweer te voeren tegen een dergelijke vordering door bijvoorbeeld te stellen dat er gewichtige redenen zijn om niet over te gaan tot inzage van de gevorderde stukken. Wanneer de rechter het verzoek - ondanks het gevoerde verweer – toewijst, dient de wederpartij echter mee te werken aan de uitvoering van het verzoek.

Ook is het mogelijk om inzage in bepaalde bescheiden te vorderen, die verloren zijn geraakt (artikel 843b Rv). Hierbij is het niet van belang op welke wijze deze bescheiden verloren zijn geraakt. Voor een dergelijke vordering moet het gaan om:

1.              bescheiden die tot bewijs kunnen dienen; 

2.              de andere partij moet deze bescheiden tot zijn beschikking hebben en;

3.              de verzoeker moet een redelijk belang bij zijn vordering hebben.

De vordering moet voldoende onderbouwd zijn, waardoor moet worden aangegeven welk stuk verloren is gegaan, op welke feiten dit stuk betrekking had en welke bescheiden meer informatie bevatten over deze feiten. De wederpartij/derde kan tegen een dergelijke vordering verweer voeren. In dat geval gelden dezelfde afwijzingsgronden als bij een artikel 843a Rv vordering (zie hiervoor).

Indien de wederpartij/derde weigert inzage te geven naar aanleiding van een vordering op grond van artikel 843a of 843b Rv, is het ook mogelijk beslag te leggen op de bescheiden (bewijsbeslag). Bij het verzoek tot verlof tot het verkrijgen van bewijsbeslag moet voldoende aannemelijk worden gemaakt dat de vordering op inzage, afschrift of uittreksel toewijsbaar is. Door het leggen van bewijsbeslag worden de bescheiden veiliggesteld. 

Het is ook mogelijk voorafgaand aan een vordering op grond van artikel 843a Rv of 843b Rv bewijsbeslag te leggen, zodat de stukken zijn veiliggesteld voordat inzage wordt gevorderd. Het bewijsbeslag kan in dat geval ook als pressiemiddel worden gebruikt.

Op grond van de wet (artikel 186 Rv) is het ook mogelijk getuigen te verhoren om informatie te verkrijgen. Dit is zowel tijdens als voorafgaand aan een procedure mogelijk. Hierna wordt kort ingegaan op de mogelijkheid van een getuigenverhoor voorafgaand aan een procedure. Om een voorlopig getuigenverhoor plaats te laten vinden, moet een verzoek worden opgesteld aan de rechter, waarin wordt aangegeven welke getuigen verhoord dienen te worden en waarom. 

Een voorlopig getuigenverhoor kan worden gebruikt om opheldering te krijgen over feiten die voor het geschil van belang zijn. Uit het verzoekschrift tot het vragen van een voorlopig getuigenverhoor moet voldoende duidelijk blijken op welk feitelijk gebeuren het verzoek is toegesneden. Een dergelijk verzoek kan worden afgewezen als er sprake is van 

1.     gebrek aan belang;

2.     misbruik van recht;

3.     strijd met de goede procesorde; of 

4.     een ander zwaarwichtig belang. 

Een verzoek kan bijvoorbeeld om een van bovenstaande redenen worden afgewezen wanneer een partij slechts een (voorlopig) getuigenverhoor verzoekt om de andere partij hierdoor schade toe te brengen.

Twijfelt u over het starten van een procedure? Of hebt u vragen over de mogelijkheden tot het verkrijgen van bewijs en krijgt u graag advies over een eventuele procedure? Neem vrijblijvend contact op met Milou Tiemensma of één van onze andere procesrechtspecialisten.