null

Wat is het pensioenontslagbeding?

In veel arbeidsovereenkomsten staat een pensioenontslagbeding. Dat is een artikel waarin staat dat de arbeidsovereenkomst van rechtswege eindigt op het moment dat de werknemer de pensioengerechtigde leeftijd bereikt.

Geen sprake van leeftijdsdiscriminatie

Dit beding is toegestaan omdat de AOW-leeftijd een voor alle werknemers objectief vast te stellen leeftijd is. Daardoor is geen sprake van leeftijdsdiscriminatie. Het al dan niet aanbieden van een arbeidsovereenkomst ná de AOW-leeftijd staat dan ook niet in verband met de leeftijd van betrokkenen.

Wetswijzigingen en pensioenrichtleeftijd

Het pensioenontslagbeding was meer dan 50 jaar lang geen probleem, omdat de pensioengerechtigde leeftijd, de pensioenrichtleeftijd en de AOW-leeftijd alle drie 65 jaar waren. Per 1 januari 2013 is echter de Wet verhoging AOW-en pensioenleeftijd in werking getreden, en daarna nog (fiscale) wetgeving waardoor de pensioenrichtleeftijd een aantal malen moest worden aangepast. Daardoor lopen de pensioengerechtigde leeftijd, de pensioenrichtleeftijd en de AOW-leeftijd niet meer gelijk en is er onduidelijkheid over de vraag wanneer de arbeidsovereenkomst eindigt.

Veel werkgevers hebben al “pensioengerechtigde leeftijd” in het pensioenontslagbeding gewijzigd in “AOW-gerechtige leeftijd”, maar oude, niet gewijzigde arbeidsovereenkomsten geven nog regelmatig aanleiding voor discussies en zelfs rechtszaken.

Rechtspraak

Het Gerechtshof Amsterdam heeft onlangs moeten oordelen over het pensioenontslagbeding van een hoge functionaris van accountantskantoor Deloitte (met een salaris van EUR 11.788,00 bruto per maand). Ook daarin stond nog “pensioengerechtigde leeftijd”. Wat daarmee bedoeld wordt, was anno 2020 niet meer duidelijk.

Met de partijen nam het gerechtshof terecht de bedoeling van partijen bij de uitleg van dit beding als maatstaf. Daarbij gebruikte het gerechtshof het zogeheten ‘Haviltex’-criterium (genoemd naar een arrest van de Hoge Raad, waarbij Haviltex een van de partijen was). Dat betekent dat bij de uitleg van het beding niet alleen gekeken moet worden naar de taalkundige betekenis van het beding, maar ook naar de betekenis die partijen er in de gegeven omstandigheden over en weer aan mochten toekennen en hetgeen zijn in dit opzicht redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten, mede op grond van hun verdere uitlatingen en gedragingen.

Het gerechtshof stelde vast dat het de bedoeling van partijen is geweest, dat het einde van de arbeidsovereenkomst niet afhankelijk zou zijn van de wil van één van hen, maar dat beoogd was een objectief vast te stellen leeftijd overeen te komen. Dat duidde erop dat partijen bedoeld hebben aan te sluiten bij de AOW-gerechtigde leeftijd.

De werkneemster beriep zich erop dat in het pensioenreglement, dat in het verleden (2003) van toepassing was, een pensioenrichtleeftijd was neergelegd van 62 jaar en dat dit in het laatste pensioenreglement opgeschoven was naar 68 jaar. Zij wilde daarom doorwerken tot haar 68ste. Deloitte hield vast aan de AOW-gerechtigde leeftijd van in dit geval 66 jaar.

Het gerechtshof wees dit argument af, omdat de inhoud van het pensioenreglement niet bepaalt welke pensioenleeftijd is bedoeld in de arbeidsovereenkomst.

Ondanks dat in de arbeidsovereenkomst ten aanzien van de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de deelneming in de pensioenregeling werd verwezen naar het pensioenreglement, betekent dat niet dat het pensioenreglement de inhoud van de arbeidsovereenkomst bepaalt. De uitleg van de arbeidsovereenkomst is niet afhankelijk van wat in de verschillende pensioenreglementen is bepaald.

Als dit anders zou zijn, zou dat betekenen dat het tussen partijen overeengekomen pensioenontslagbeding telkens van betekenis zou veranderen wanneer er een wijziging plaatsvindt in het pensioenreglement. Het gerechtshof acht niet aannemelijk dat partijen een dergelijke uitleg beoogd hebben. De arbeidsovereenkomst eindigde dus per de datum waarop de werkneemster 66 jaar werd.

Noodzaak pensioenontslagbeding

Het is overigens de vraag of het nog nodig is om een pensioenontslagbeding in de arbeidsovereenkomst op te nemen.

Sinds 2015 staat in de wet dat een werkgever de arbeidsovereenkomst met een werknemer die de AOW-gerechtigde leeftijd heeft bereik, zonder voorafgaande toestemming van het UWV of de kantonrechter op ieder moment kan opzeggen. Dat geldt overigens alleen voor overeenkomsten die vóór de AOW-gerechtigde leeftijd zijn aangegaan.

Een pensioenontslagbeding kan daarom nu zelfs in het nadeel van de werkgever werken. Als een arbeidsovereenkomst met zo’n beding na het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd stilzwijgend wordt voortgezet, is de “oude” arbeidsovereenkomst op grond van het pensioenontslagbeding geëindigd en is er een “nieuwe” arbeidsovereenkomst ontstaan op dezelfde voorwaarden. Die is dan aangegaan na het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd en kan niet volgens het vereenvoudigde regime opgezegd worden.