Kort geding: van viruswaanzin tot Massa is Kassa

Een kort geding is een procedure bij de rechtbank die bedoeld is om snel een uitspraak te krijgen in spoedeisende zaken, waarbij onmiddellijke actie nodig is. Het is een versnelde procedure die wordt gebruikt wanneer een partij niet kan wachten op de uitkomst van een normale procedure, die vaak vele maanden in beslag neemt.

Enkele nieuwsberichten en uitspraken tonen de variatie in aangespannen kort geding procedures:

• Kort geding verbod op acties van GreenpeaceKort geding Extinction Rebellion over de inzet van waterwerpers door de politie
• Kort geding gehandicapten-zorgorganisaties tegen bezuinigingen
• Kort geding ondernemers Nieuwe Binnenweg tegen werkzaamheden
• Viruswaanzin.nl eist in kort geding einde van coronamaatregelen
• Peter Gillis tegenover ex-vriendin Nicol Kremers in kort geding

Vereisten voor het opstarten van een kort geding is kortgezegd een spoedeisend belang. Dit belang kan bijvoorbeeld bestaan uit dreigende of snel oplopende schade. Dit kan materiële schade zijn (zoals geld), maar ook immateriële schade (zoals reputatieschade). Let wel, voor de beoordeling van het spoedeisend belang is de rechter verplicht te kijken naar de belangen van beide partijen. Daarnaast moet sprake zijn van spoedeisendheid bij ieder van de ingestelde vorderingen.

Omdat de rechter in een kort geding alleen een voorlopig oordeel kan geven, zijn de beslissingen in kort geding vaak een tijdelijke oplossing. Meestal wordt via een kort geding een gebod (een bevel iets te doen), een verbod (een bevel iets na te laten) en/of een voorschot op schade gevorderd. Ook opheffing van een gelegd (conservatoir) beslag op je bankrekening, woning, voertuig of schip kan bij kort geding gevorderd worden, het zogenaamde opheffingskortgeding.

In een kort geding wordt een voorlopige uitspraak gedaan om een (conflict)situatie tijdelijk te regelen. Vervolgens kan het conflict in een ‘normale’ procedure volledig worden behandeld. Je ziet dan ook vaak dat de rechter een tijdsbepaling opneemt in zijn/haar uitspraak. Bij het toewijzen van bepaalde voorzieningen, met name op het gebied van politiek beleid, dient de rechter terughoudend te zijn. Dat de rechter geen definitieve beslissing kan geven maakt de weg via een kort geding in sommige gevallen prijzig(er), maar tegelijkertijd geeft een kort geding op korte termijn duidelijkheid.

Bij de aanvraag van het kort geding wordt het griffierecht, de entree voor de rechtbank, in rekening gebracht. Per 2024 bedraagt dit:

• maximaal EUR 1.409,- bij vorderingen tot EUR 25.000,-
• EUR 2.889,- bij vordering tot EUR 100.000,-,
• EUR 6.617,- voor vorderingen tussen de EUR 100.000,- en EUR 1.000.000,-
• EUR 9.825,- voor vorderingen van meer dan EUR 1.000.000,-.

Daarnaast spelen deurwaarders- en advocaatkosten een rol.

1. Aanvraag zittingsdatum met (concept) dagvaarding bij de rechtbank.
2. Rechtbank plant op korte termijn een zitting.
3. Wederpartij kan voorafgaand aan zitting stukken/reactie aan rechtbank sturen.
4. Tijdens de zitting lichten partijen hun standpunten aan de rechter toe.
5. Rechter bekijkt of partijen alsnog gezamenlijk tot een oplossing kunnen komen.
6. Zo niet, dan volgt de uitspraak meestal binnen twee weken na de zitting.

Een kort geding start met het aanvragen van een datum bij de rechtbank. Bij die aanvraag moet een (concept) dagvaarding/verzoekschrift meegestuurd worden. In de dagvaarding staat ‘wat’ geëist wordt, ‘waarom’ dat gebeurt, en waarom de kwestie spoedeisendheid is. Zodra de rechtbank de aanvraag ontvangen heeft, plant zij -zo snel mogelijk- een datum voor de zitting in. In de regel wordt binnen zes weken na de aanvraag een zitting ingepland. Daarbij geldt over het algemeen: hoe groter het belang, hoe eerder de zitting plaatsvindt. Dit is uiteraard ook afhankelijk van de beschikbaarheid van de rechtbank.

Vóórdat om een zittingsdatum gevraagd wordt, dient de aanvragende partij de verhinderdata voor een zitting van de wederpartij op te vragen. Hierdoor raakt de wederpartij op de hoogte van het aankomende kort geding. Wanneer de zitting is ingeroosterd moet de definitieve dagvaarding nog door een deurwaarder aan de wederpartij bezorgd worden. De wederpartij kan daarna reageren op de dagvaarding door voorafgaand aan de zitting stukken naar de rechtbank te sturen.

Tijdens de zitting mogen partijen hun standpunten toelichten voor de rechter. In sommige gevallen zal de rechter partijen vragen of ze niet alsnog in onderling overleg tot een oplossing kunnen komen. Als dat niet lukt volgt de uitspraak van de rechter in de regel binnen twee weken na de zitting. Die uitspraak geeft een indruk van hoe de kort gedingrechter het geschil voorlopig beoordeelt. Het achterliggende geschil kan dan daarom nogmaals in een ‘normale’ procedure volledig beoordeeld worden. De praktijk toont echter dat partijen zich vaak neerleggen bij een beslissing van de rechter in kort geding en/of dat er afsluitende afspraken tussen partijen gemaakt worden.

Wilt u meer weten over de mogelijkheden van een kort geding? Neem dan contact op met een van onze specialisten procesrecht.