Met enige regelmaat komt in het nieuws dat een partij beslag gelegd heeft op de spullen van een wederpartij. Vaak is dan sprake van conservatoir beslag. Dat wil zeggen dat een rechtbank toestemming geeft om goederen zeker te stellen/te laten bewaren. Het is in Nederland vrij simpel om toestemming te krijgen voor zo’n beslag. De procedure is volledig schriftelijk en de partij tegen wie het beslag zich richt, wordt niet gehoord.
Doel conservatoir beslag
De bedoeling van conservatoir beslag is om ervoor te zorgen dat een tegenpartij geen goederen wegmaakt/verduistert. Als het beslag effectief is, weet een eisende partij waar die het bedrag kan halen dat in een vonnis is toegewezen. Het is dus ook vereist dat de partij die conservatoir beslag legt een rechtszaak voert waarin de vorderingen vastgesteld worden. In de praktijk is conservatoir beslag echter meestal een drukmiddel. Vaak gaat het erom de tegenpartij schrik aan te jagen of te laten zien dat de zaak menens is.
Waarop kan conservatoir beslag gelegd worden?
Conservatoir beslag kan gelegd worden op vrijwel alle goederen met waarde. Het meest voorkomend is conservatoir beslag op bankrekeningen. Juridisch gezien zijn dat schulden die derden (de banken) hebben aan de tegenpartij. Als er beslag gelegd is, moet de bank al het geld dat verschuldigd is aan de tegenpartij apart houden. Andere beslagen die vaak voorkomen, zijn beslagen op roerende zaken (spullen) en onroerende zaken (bedrijfspanden, woningen). Overigens mag er bij dat soort beslagen gewoon gebruik gemaakt worden van de beslagen spullen. Dit is alleen anders wanneer de rechter bepaalt dat een bewaarnemer de zaken moet bewaren totdat er in de rechtszaak beslist is over de vorderingen.
Hoe leg je conservatoir beslag?
Om conservatoir beslag te leggen, heb je een beslissing van de rechtbank nodig, een zogenaamd beslagverlof. Daarvoor moet een advocaat een verzoekschrift indienen waarin aan de rechtbank uitgelegd wordt:
- dat er een claim is op de tegenpartij en hoe hoog die claim is;
- waarop de verzoekende partij beslag wil leggen en waarom dat redelijk is;
- dat partijen al een rechtszaak voeren of dat de verzoekende partij dat snel wil doen.
Omdat conservatoir beslag gericht is op het voorkomen van verdwijnen van waardevolle spullen, wordt de tegenpartij niet gehoord. De procedure is bovendien ook erg snel. Meestal zit er tussen het indienen van het verzoekschrift en de beslissing minder dan één dag. Wanneer de advocaat het beslagverlof ontvangt, stuurt die het door naar een deurwaarder. Vervolgens legt de deurwaarder het beslag zoals toegestaan door de rechtbank.
Wanneer is conservatoir beslag (vanuit financieel oogpunt) een alternatief?
Conservatoir beslag is niet goedkoop. Ter illustratie: in 2022 kostten de behandelingskosten van de rechtbank (het griffierecht) 676 euro. Daarbovenop komen nog de kosten van de advocaat die het verzoekschrift schrijft en indient en de deurwaarder die het beslag legt. Meestal is beslag dan ook niet interessant voor vorderingen onder de 10.000 euro.
